Damla
New member
Plak 33 45 78 Ne Demek?
Plak, müzik dinleme alışkanlıklarının tarihinde önemli bir yer tutmuş olan bir medya formatıdır. Özellikle 20. yüzyılın ilk yarısında, plaktan müzik dinlemek oldukça yaygındı. Ancak plakların teknik özellikleri, kullanılan hızlarına göre farklılıklar gösterir. Bu hızlar genellikle 33, 45 ve 78 devir/dakika (RPM - revolutions per minute) olarak adlandırılır. Plakların hızları, dinleyicinin müzik deneyimini doğrudan etkileyen bir faktördür. Peki, plak 33, 45, 78 ne demek? Bu terimler arasındaki farklar nelerdir? Hadi, bu konuda daha ayrıntılı bir inceleme yapalım.
Plak 33 Hızı (33 RPM)
33 RPM, uzun süredir kullanılan ve günümüzde de yaygın olarak bilinen bir hız formatıdır. 33 RPM’lik plaklar genellikle 12 inç boyutunda olur ve daha uzun süreli müzik kaydına sahip olurlar. Bir 33 RPM’lik plağa, genellikle bir albüm yerleştirilir ve bu plaklar, çok sayıda şarkıyı bir araya getirebilir. 33 RPM’lik plakların en büyük avantajı, uzun süreli müzik dinleme imkanı sunmalarıdır. Yani, bir 33 RPM’lik plak bir saati aşkın süre boyunca müzik dinlenmesine olanak tanır. Bu, özellikle albüm formatının yaygınlaşmasından sonra çok önemli bir gelişmedir.
Genel olarak 33 RPM’lik plaklar, LP (Long Play) plaklar olarak bilinir. LP plakları, daha geniş bir alanı kapladıkları için daha fazla veri barındırabilir. Bu, müziğin daha yüksek kalitede ve uzun süre dinlenebilmesine olanak tanır. 33 RPM’lik plakların büyük kısmı, analog teknolojisiyle basılmıştır ve bu nedenle sıcak bir ses kalitesi sunar.
Plak 45 Hızı (45 RPM)
45 RPM’lik plaklar, 33 RPM'lik plaklara göre daha hızlı dönen ve genellikle daha küçük boyutlarda olan plaklardır. Bu plaklar çoğunlukla 7 inç (yaklaşık 17,5 cm) boyutundadır ve genellikle tekli (single) olarak adlandırılan müzik kayıtlarda kullanılır. 45 RPM’lik plaklar, bir şarkının veya birkaç şarkının kaydını taşıyan plaklardır ve genellikle daha kısa süreli müzik eserleri sunar. Bu plaklar, popüler müzik türlerinin ve tekli şarkılarının kaydedildiği format olarak 20. yüzyılın ortalarında oldukça yaygınlaşmıştır.
45 RPM’lik plaklar, küçük boyutlarına rağmen oldukça iyi bir ses kalitesine sahiptir. 33 RPM’lik plaklar gibi, analog teknolojisiyle üretilmiş olurlar, ancak daha kısa sürede çalındıkları için ses kalitesi genellikle 33 RPM'lik plaklara göre biraz daha yüksek olabilir. Bunun nedeni, daha fazla veri yoğunluğu taşımalarıdır.
Plak 78 Hızı (78 RPM)
78 RPM, 33 ve 45 RPM’lik plaklardan daha eski bir hız formatıdır ve genellikle 10 inç (yaklaşık 25 cm) boyutunda olan plaklar için kullanılır. 78 RPM’lik plaklar, 20. yüzyılın ilk yarısında yaygın olarak kullanılmıştır ve çoğunlukla 78 devir/dakika hızında dönen büyük ve kalın plaklar olarak tanınır. Bu plaklar genellikle çok kısa şarkılar içeriyordu ve bir yüzünde genellikle sadece 3-4 dakikalık bir müzik kaydı bulunurdu. Bu plaklar, çoğunlukla 1900'lerin başında gramofonlarla dinlenirdi.
78 RPM’lik plaklar, daha kalın ve daha kırılgan malzemelerden yapılmışlardır. Genellikle, bu plaklar “shellac” adı verilen bir tür malzemeden üretilmiştir ve 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklara göre çok daha az dayanıklıdır. Bu plakların ses kalitesi, diğer plaklara göre daha düşük olmasına rağmen, dönemin müzikleri için bir dönüm noktası olmuştur.
Plak 33, 45 ve 78 Arasındaki Farklar
Plaklar arasındaki hız farkları, ses kalitesi, kayıt süresi ve fiziksel boyutlar açısından önemli farklılıklara yol açar. İşte bu üç plak türü arasındaki başlıca farklar:
1. **Boyut ve Kapasite:**
- 33 RPM’lik plaklar genellikle 12 inç boyutundadır ve uzun süreli müzik kayıtlarına olanak tanır.
- 45 RPM’lik plaklar 7 inç boyutunda olup daha kısa süreli kayıtlara sahiptir.
- 78 RPM’lik plaklar ise genellikle 10 inç boyutundadır ve daha kısa bir müzik kaydına yer verir.
2. **Kullanım Alanı:**
- 33 RPM’lik plaklar genellikle albüm formatında, birçok şarkıyı bir arada sunar.
- 45 RPM’lik plaklar tekli şarkılar için kullanılır ve popüler müziğin en yaygın formatıdır.
- 78 RPM’lik plaklar, tarihsel olarak daha kısa şarkıların ve eski müzik formatlarının taşındığı plaklardır.
3. **Ses Kalitesi:**
- 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar, ses kalitesinde oldukça iyidir. Ancak, 45 RPM’lik plaklar daha fazla veri yoğunluğu taşıdığından ses kalitesi daha yüksektir.
- 78 RPM’lik plaklar ise daha düşük ses kalitesine sahip olurlar ve sesin belirli frekansları, eski teknoloji nedeniyle kaybolabilir.
4. **Dayanıklılık:**
- 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar, özellikle vinyl malzeme kullanılarak üretildiği için daha dayanıklıdır.
- 78 RPM’lik plaklar ise genellikle daha kırılgan ve eski malzemelerden yapılmıştır, bu nedenle daha hassas ve kırılgan olabilir.
Plakların Tarihsel Gelişimi
Plakların hızları, müzik teknolojilerinin evrimiyle paralel olarak değişmiştir. 78 RPM’lik plaklar, ilk başta gramofonlar için ideal bir format olarak ortaya çıkmışken, zamanla 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar daha pratik ve uzun süreli müzik dinleme imkanı sundu. 78 RPM’lik plaklar, özellikle 1930’lar ve 1940’lar boyunca yaygın şekilde kullanılmıştır, ancak LP plaklarının (33 RPM) ortaya çıkmasıyla birlikte, bu hız formatı geride kalmaya başlamıştır.
1940'lı yılların sonlarına doğru, 33 RPM’lik LP plakları ve 45 RPM’lik tekli plaklar müzik endüstrisinde daha fazla tercih edilmeye başlanmış ve plak üretimi tamamen vinyl malzemeye kaymıştır. Bu durum, müzik dinleme alışkanlıklarını değiştirmiş ve plakların yaygınlığını artırmıştır. Bugün hala 33 RPM’lik ve 45 RPM’lik plaklar popüler olsa da, 78 RPM’lik plaklar tarihsel koleksiyon ürünleri olarak değer kazanmıştır.
Sonuç ve Değerlendirme
Plak 33, 45, 78 terimleri, plak teknolojisinin evrimi ve ses kalitesinin gelişimi açısından çok önemlidir. Her bir hız formatı, belirli bir dönemin müzik dinleme alışkanlıklarına ve teknolojik olanaklarına işaret eder. 33 RPM’lik plaklar, uzun süreli dinleme keyfi sağlarken, 45 RPM’lik plaklar tekli şarkıların popüler olduğu dönemin en yaygın formatı olmuştur. 78 RPM’lik plaklar ise tarihteki en eski formatlardan biri olarak, müzik tarihinin önemli bir parçasıdır. Bugün, bu plak türleri hem müzikseverler hem de koleksiyoncular için önemli bir kültürel miras oluşturur.
Plak, müzik dinleme alışkanlıklarının tarihinde önemli bir yer tutmuş olan bir medya formatıdır. Özellikle 20. yüzyılın ilk yarısında, plaktan müzik dinlemek oldukça yaygındı. Ancak plakların teknik özellikleri, kullanılan hızlarına göre farklılıklar gösterir. Bu hızlar genellikle 33, 45 ve 78 devir/dakika (RPM - revolutions per minute) olarak adlandırılır. Plakların hızları, dinleyicinin müzik deneyimini doğrudan etkileyen bir faktördür. Peki, plak 33, 45, 78 ne demek? Bu terimler arasındaki farklar nelerdir? Hadi, bu konuda daha ayrıntılı bir inceleme yapalım.
Plak 33 Hızı (33 RPM)
33 RPM, uzun süredir kullanılan ve günümüzde de yaygın olarak bilinen bir hız formatıdır. 33 RPM’lik plaklar genellikle 12 inç boyutunda olur ve daha uzun süreli müzik kaydına sahip olurlar. Bir 33 RPM’lik plağa, genellikle bir albüm yerleştirilir ve bu plaklar, çok sayıda şarkıyı bir araya getirebilir. 33 RPM’lik plakların en büyük avantajı, uzun süreli müzik dinleme imkanı sunmalarıdır. Yani, bir 33 RPM’lik plak bir saati aşkın süre boyunca müzik dinlenmesine olanak tanır. Bu, özellikle albüm formatının yaygınlaşmasından sonra çok önemli bir gelişmedir.
Genel olarak 33 RPM’lik plaklar, LP (Long Play) plaklar olarak bilinir. LP plakları, daha geniş bir alanı kapladıkları için daha fazla veri barındırabilir. Bu, müziğin daha yüksek kalitede ve uzun süre dinlenebilmesine olanak tanır. 33 RPM’lik plakların büyük kısmı, analog teknolojisiyle basılmıştır ve bu nedenle sıcak bir ses kalitesi sunar.
Plak 45 Hızı (45 RPM)
45 RPM’lik plaklar, 33 RPM'lik plaklara göre daha hızlı dönen ve genellikle daha küçük boyutlarda olan plaklardır. Bu plaklar çoğunlukla 7 inç (yaklaşık 17,5 cm) boyutundadır ve genellikle tekli (single) olarak adlandırılan müzik kayıtlarda kullanılır. 45 RPM’lik plaklar, bir şarkının veya birkaç şarkının kaydını taşıyan plaklardır ve genellikle daha kısa süreli müzik eserleri sunar. Bu plaklar, popüler müzik türlerinin ve tekli şarkılarının kaydedildiği format olarak 20. yüzyılın ortalarında oldukça yaygınlaşmıştır.
45 RPM’lik plaklar, küçük boyutlarına rağmen oldukça iyi bir ses kalitesine sahiptir. 33 RPM’lik plaklar gibi, analog teknolojisiyle üretilmiş olurlar, ancak daha kısa sürede çalındıkları için ses kalitesi genellikle 33 RPM'lik plaklara göre biraz daha yüksek olabilir. Bunun nedeni, daha fazla veri yoğunluğu taşımalarıdır.
Plak 78 Hızı (78 RPM)
78 RPM, 33 ve 45 RPM’lik plaklardan daha eski bir hız formatıdır ve genellikle 10 inç (yaklaşık 25 cm) boyutunda olan plaklar için kullanılır. 78 RPM’lik plaklar, 20. yüzyılın ilk yarısında yaygın olarak kullanılmıştır ve çoğunlukla 78 devir/dakika hızında dönen büyük ve kalın plaklar olarak tanınır. Bu plaklar genellikle çok kısa şarkılar içeriyordu ve bir yüzünde genellikle sadece 3-4 dakikalık bir müzik kaydı bulunurdu. Bu plaklar, çoğunlukla 1900'lerin başında gramofonlarla dinlenirdi.
78 RPM’lik plaklar, daha kalın ve daha kırılgan malzemelerden yapılmışlardır. Genellikle, bu plaklar “shellac” adı verilen bir tür malzemeden üretilmiştir ve 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklara göre çok daha az dayanıklıdır. Bu plakların ses kalitesi, diğer plaklara göre daha düşük olmasına rağmen, dönemin müzikleri için bir dönüm noktası olmuştur.
Plak 33, 45 ve 78 Arasındaki Farklar
Plaklar arasındaki hız farkları, ses kalitesi, kayıt süresi ve fiziksel boyutlar açısından önemli farklılıklara yol açar. İşte bu üç plak türü arasındaki başlıca farklar:
1. **Boyut ve Kapasite:**
- 33 RPM’lik plaklar genellikle 12 inç boyutundadır ve uzun süreli müzik kayıtlarına olanak tanır.
- 45 RPM’lik plaklar 7 inç boyutunda olup daha kısa süreli kayıtlara sahiptir.
- 78 RPM’lik plaklar ise genellikle 10 inç boyutundadır ve daha kısa bir müzik kaydına yer verir.
2. **Kullanım Alanı:**
- 33 RPM’lik plaklar genellikle albüm formatında, birçok şarkıyı bir arada sunar.
- 45 RPM’lik plaklar tekli şarkılar için kullanılır ve popüler müziğin en yaygın formatıdır.
- 78 RPM’lik plaklar, tarihsel olarak daha kısa şarkıların ve eski müzik formatlarının taşındığı plaklardır.
3. **Ses Kalitesi:**
- 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar, ses kalitesinde oldukça iyidir. Ancak, 45 RPM’lik plaklar daha fazla veri yoğunluğu taşıdığından ses kalitesi daha yüksektir.
- 78 RPM’lik plaklar ise daha düşük ses kalitesine sahip olurlar ve sesin belirli frekansları, eski teknoloji nedeniyle kaybolabilir.
4. **Dayanıklılık:**
- 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar, özellikle vinyl malzeme kullanılarak üretildiği için daha dayanıklıdır.
- 78 RPM’lik plaklar ise genellikle daha kırılgan ve eski malzemelerden yapılmıştır, bu nedenle daha hassas ve kırılgan olabilir.
Plakların Tarihsel Gelişimi
Plakların hızları, müzik teknolojilerinin evrimiyle paralel olarak değişmiştir. 78 RPM’lik plaklar, ilk başta gramofonlar için ideal bir format olarak ortaya çıkmışken, zamanla 33 RPM ve 45 RPM’lik plaklar daha pratik ve uzun süreli müzik dinleme imkanı sundu. 78 RPM’lik plaklar, özellikle 1930’lar ve 1940’lar boyunca yaygın şekilde kullanılmıştır, ancak LP plaklarının (33 RPM) ortaya çıkmasıyla birlikte, bu hız formatı geride kalmaya başlamıştır.
1940'lı yılların sonlarına doğru, 33 RPM’lik LP plakları ve 45 RPM’lik tekli plaklar müzik endüstrisinde daha fazla tercih edilmeye başlanmış ve plak üretimi tamamen vinyl malzemeye kaymıştır. Bu durum, müzik dinleme alışkanlıklarını değiştirmiş ve plakların yaygınlığını artırmıştır. Bugün hala 33 RPM’lik ve 45 RPM’lik plaklar popüler olsa da, 78 RPM’lik plaklar tarihsel koleksiyon ürünleri olarak değer kazanmıştır.
Sonuç ve Değerlendirme
Plak 33, 45, 78 terimleri, plak teknolojisinin evrimi ve ses kalitesinin gelişimi açısından çok önemlidir. Her bir hız formatı, belirli bir dönemin müzik dinleme alışkanlıklarına ve teknolojik olanaklarına işaret eder. 33 RPM’lik plaklar, uzun süreli dinleme keyfi sağlarken, 45 RPM’lik plaklar tekli şarkıların popüler olduğu dönemin en yaygın formatı olmuştur. 78 RPM’lik plaklar ise tarihteki en eski formatlardan biri olarak, müzik tarihinin önemli bir parçasıdır. Bugün, bu plak türleri hem müzikseverler hem de koleksiyoncular için önemli bir kültürel miras oluşturur.